Հաճախակի տրվող հարցեր համրերի/ժեստերի լեզվի վերաբերյալ

«Խուլ» բառը գրվում է երբեմն մեծատառ, երբեմն փոքրատառ: Կա՞ արդյոք դրա համար հստակ հիմնավորում:

Խուլերի մասին ուսումնասիրությունների համաձայն՝ «Խուլ» բառի մեծատառ Խ-ն վերաբերում է չլսողների խմբին պատկանելուն և համրերի բնիկ լեզուն որպես նախնական կամ գերադասելի լեզու օգտագործելուն: «Խուլ» բառի մեջ փոքրատառ «խ»-ն վերաբերում է մարդկանց, որոնք ըստ բժշկական ախտորոշման կորցրել են լսողությունը, սակայն նրանք չեն համարվում խուլերի միության անդամ, և որոնք չեն կարող օգտագործել խուլ ու համրերի բնիկ լեզուն (տե՛ս «Կրթության մեջ համրերի լեզուները Եվրոպայում, նախնական հետազոտություն», Լորեին Լեսսոն, Դուբլին, Եվրախորհուրդ, 2006):

Խուլ ու համրերի լեզու օգտագործողները բոլորը խուլ ու հա՞մր են:

Աշխարհով մեկ գոյություն ունի՞ խուլ ու համրերի միայն մեկ լեզու:

Նշանների լեզվում կա՞ն արդյոք «ընտանիքներ» (ինչպես բանավոր լեզուների համար սլավոնական կամ ռոմանական լեզուները), որոնք հնարավոր կդարձնեն փոխադարձ հասկացողությունը:

Կա՞ նշանների լեզվի միջազգային որևէ ձև, որը կարող է համարվել որպես «լինգվա ֆրանկա»:

Կա հաղորդակցման միջազգային համակարգ՝ այսպես կոչված միջազգային նշաններ (ՄՆ)/միջազգային նշանների լեզու (ՄՆԼ): Այն սովորաբար օգտագործվում է միջազգային համաժողովների և քննարկումնների ժամանակ այն մասնակիցների հետ, որոնք միևնույն նշանների լեզվով չեն հաղորդակցվում: Իսկապես, այս օժանդակող լեզուն տարբեր երկրների խուլ ու համրերի համար ծառայում է որպեր «լինգվա ֆրանկա», անգամ համպատրաստի զրույցներում: Սակայն այն չպերք է համեմատել էսպերանտոյի հետ, քանի որ ՄՆ-ն որպես այդպիսին լեզու չէ: Այն չունի հստակ  քերականություն կամ բառապաշար և հիմնականում հիմնվում է նշանների/ժեստերի վրա, որոնք միայն տվյալ համատեքստում են արտահայտում իմաստ, և օգտագործվում է մայրենի լեզվի նշանների բառապաշարը: Դա նշանակում է, որ նշանները պարզեցված են, և հաճախ մեկից ավելի նշաններ են օգտագործվում որևէ հասկացողություն նկարագրելու և այսպիսով դրա ըմբռնումն ապահովելու համար:

Արդյո՞ք խուլ ու համրերի լեզուն պարզապես գրավոր և բանավոր բառերի ներկայացումն է:

Գոյություն ունի՞ յուրաքանչյուր լեզվի համար նշանների լեզվի ստանդարտացված ձև, ինչպես բանավոր լեզուների դեպքում, և կա՞ն տարբեր բարբառներ:

Քանի՞ մարդ է օգտագործում համրերի լեզուն Եվրախորհրդի անդամ պետություններում:

Նշանների լեզուն որևէ կերպ փոխկապակցված եղե՞լ է ԵԽ Լեզուների իմացության համաեվրոպական համակարգին (ԼԻՀՀ), որն առկա է մոտ 35 լեզվով:) 

Նշանների լեզուն տառադարձելու հնարավորություն կա՞:

Այո, համրերի լեզուն տարբեր կերպ կարելի է տառադարձել: Նշանների լեզվի համար տառադարձման չափանիշ չկա, սակայն հաճախ կիրառվում է Համբուրգի նշանագրության համակարգը (HamNoSys), որն օգտագործում է որոշակի նշաններ համրերի ձեռքերի շարժումը նկարագրելու համար: Մեկ այլ նման համակարգ է համրերի գիրը (SignWriting): Հաճախ օգտագործվում է նաև «ծանոթագրություն/մեկնաբանություն»-ը, որի միջոցով նշանները փոխակերպվում են մեծատառերի՝ ցույց տալով դեմքի նշանները և բառավերջի կամ նախածանցների վերաբերյալ տեղեկատվությունը:
Հավելյալ տեղեկության համար կարող եք այցելել՝ http://www.signwriting.org, http://assets.cambridge.org/97805216/37183/sample/9780521637183web.pdf (կոնվենցիաների վերաբերյալ բաժին), կամ http://www.sign-lang.uni-hamburg.de/projects/hamnosys.html:

Որտե՞ղ և ինչպե՞ս կարող եմ հավելյալ տեղեկություն ստանալ նշանների լեզվի մասին և ինչպե՞ս կարող եմ այդ լեզուներից մեկը սովորել:

Ամենալավ միջոցը ձեր երկրի համրերի միությանը դիմելն է, որպեսզի ավելի շատ տեղեկություն ստանաք համրերի լեզվի դասընթացների և ձեր երկրի համրերի լեզվի մասին: Եվրոմիության համրերի բոլոր միությունների վերաբերյալ տեղեկություն կարող եք գտնել համրերի Եվրամիության ինտերնետային կայքում (European Union of the Deaf, EUD). http://eud.eu/EUD_Members-i-159.html (քարտեզ): Ավելի շատ տեղեկություն կգտնեք նաև խուլերի համաշխարհային ֆեդերացիայի ինտերնետային կայքում՝ http://www.wfdeaf.org/members/ordinary-members/list-of-members:

Շնորհակալություն ենք հայտնում Մարկ Վիթլեյին և Անիկա Փաբշին (խուլերի եվրոպական միություն՝ EUD - www.eud.eu) այս բաժնում իրենց արժեքավոր օժանդակության համար: