İşaret dili hakkında sıkça sorulan sorular

'Sağır' sözcüğü bazen büyük harflerle bazen de küçük harflerle yazılır. Bunun özel bir nedeni var mıdır?

- Sağır çalışmaları alanında 'Sağır' sözcüğündeki S'nin büyük harf kullanımı bir sağır topluluğuna üyeliği ve işaret dilinin birincil ve tercih edilen dil olduğunu gösterir. Sağır sözcüğündeki S'nin küçük harfle yazılması tıbbî olarak işitme kaybı olduğu belirlenen fakat kendini sağır topluluğunun üyesi olarak kabul etmeyen ve işaret dilini kullanamayan kişi olduğunu belirtir. (see “Signed Languages in Education in Europe – a preliminary exploration”, Lorraine LEESON, Dublin. Council of Europe. 2006)

İşaret dilini bütün kullananlar işitme engelli ya da işitme zorluğu olanlar mıdır?

Hayır. Sağır çocuklar nasıl işaret edeceklerini bilirler ailelerinin yerli işaret dili herhangi bir konuşma dili olmadan önce onların ana dili olacaktır. Ek olarak, sağır çocukların aileleri ve kardeşleri iletişimi kolaylaştırmak için nasıl işaret edeceklerini bilirler. Arkadaşları oldukları için ya da yorumlayıcı olmak istediklerinden dolayı ya da dile basit bir ilgileri olduklarından dolayı boş zamanlarında işaret dilini öğrenen bir sürü insan var.

Evrensel bir işaret dili var mıdır?

Hayır yok. Bir sürü çeşitlilik var ve ülkede sözlü diller için gibi bir işaret dilinden daha fazlası olabilir. Mesela Belçika da (Fransız Belçika işaret dili Felemenkçe işaret dili)ya da İspanya da (İspanyolca ve Katalan işaret dili) 2 tane işaret dili var. Uk ve İrlanda gibi ayrı dili konuşan iki ülkede farklı işaret dilleri var. Bu konuşma dilini tecrübe etmiş birine farklı olan tarihi gelişmelerden kaynaklanıyor.

İşaret dilleri arasından aileler varmı (sözlü diller roman ya da slavonik gibi) hangi daha anlaşılır olmaya izin verir?

Evet, işaret dilleri arasından aileler var. Mesela alman işaret dilini İtalyan işaret dilinden daha iyi bilen kişiler tarafından Avustralya işaret dili ya da Flemenkçe daha hazır anlaşılır. Aksine, Britanya işaret dili herhangi bir diğer Avrupa işaret diline öre daha farklıdır ve sadece Avustralya işaret diliyle bağlantılıdır.

Hiç işaret dilinin uluslar arası bir şekli var mı, hangisi ‘lingua franca’ olrarak hesaba katılır?

Uluslarası işaret diye sık sık adlandırılan uluslar arası iletişim sistemi vardır. Düzenli olarak uluslararası konferanslarda ve toplantılarda yaygın işaret dilini paylaşmayan katılımcılar tarafından kullanılır. Aslında bu yardımcı dil işaret dili kullanıcıları arasında farklı ülkelerden lingua franca aynı zamanda kendiliğinden konuşma olarak kullanılır. Esperanto ile kıyaslanamaz bununla birlikte aslında dilde değildir. Uygun bir dilbigisi ya da sözlüğü yoktur ve özel içerik anlamına genel mimiğe güvenir ve kelime bilgisini işaret dilini kullananların yerli dilinden kullanır. Bu işaretler tanımlanmış ve anlamı garantiye almak için konsepti tanımlamak bir işaret dilinden daha fazladır.

İşaret dilleri basitçe konuşma yazma kelimlerini sunuyormu?

Hayır. Onlar dilbilgisi ve sözdizimiyle tamyetkili dillerdir. Diğer dillerle olduğu gibi, çevirisi zor ve kesin kelimelerin ya da işaretlerin bir diğer dile kelimesi kelimesine çevirisi olmayan deyimler vardır.

Her bir dil için işaretin standart bir formu varmı sözlü dil çeşitliliklerinde olduğu gibi lehçelerde değişiklik varmı, hangisi var oluyor?

Avrupanın karşısına işaret dilini standartlaştırmak için girişimler olmuştur. Bu konuşma dilleriyle birlikte olduğundan, bu girişimler başarılı olmamıştır ve lehçeler hala vardır. Bu sağır okulların ülkelerin farklı bölümlerinden olmasından dolayı,çocukların daha sonra yayabileceği kesin işaretleri kullanmaktadır.Sık sık renkler için hafta sonları ve farklı aylar için işaretlerler.

Kaç tane insan Avrupa üye devletleri Konseyi İçinde işaret dilini kullanıyor?

Bunu cevaplamak zordur. Her bir üye devleti için güvenilir bir istatistik yoktur. Avrupa birliği için tahmini sağır işaret dilini kullananlar 750 bindir. Ortalama, sağır işaret dili kullanıcıları verilen herhangi bir ülke nüfusunun yüzde 1 ini oluşturur. Bu, işaret dilini 2.dil olarak öğrenme insanları yada sağır aile ve diğer aile mensuplarını içermez. Finlandiyada örneğin 5 bin 2.dil kullanıcı Fransada 100 bin ve Romanyada 20 bin olduğu tahmin ediliyor.

İşaret dili CEFR ile bağlantılı mı? Öğrenme, öğretme değerlendirme hangisi 35 dilin üzerinde yer alıyor?

Fransa eğitim bakanlığı, Fransada işaret dili için özellikle yaygın referans seviyesi ve tanımlayıcı CEFR nin bazı parçalarına adaptasyon hazırladı.

İşaret dillerini kaydetmenin bir yolu var mı?

Evet, işaret dilleri bir çok yolla kaydedilebilir. İşaret dillerini kaydetmede standart bir yol yok ama sık sık eşleklini ve işaretin hareketini tanımlamak için kesin semboller kullanan Hamburg Notation System kullanılır. Çok az durumda kullanılan bir başka sistem işaretyazısıdır. Daha fazla bilgi için lütfen şu siteleri ziyaret ediniz: http://www.signwriting.org/, or http://assets.cambridge.org/97805216/37183/sample/9780521637183web.pdf (chapter on ‘conventions’), or http://www.sign-lang.uni-hamburg.de/projects/hamnosys.html.

İşaret diliyle ilgili nerden daha fazla bilgi bulabilirim ve bir işaret dilini nasıl öğrenebilirim?

İşaret dili hakkında daha fazla bilgi almak için ülkenizdeki işitme engelliler dernekleri ve kuruluşlarıyla iletişime geçmek en iyi yöntemdir. Avrupa İşitme Engelliler Birliği (EUD) resmi sitesinde bütün İşitme Engelli kuruluşları hakkında bilgi bulabilirsiniz: http://eud.eu/EUD_Members-i-159.html (map). Daha fazla bilgi Dünya İşitme Engelliler Federasyonu resmi sitesinde bulunabilir: http://www.wfdeaf.org/members/ordinary-members/list-of-members.

We would like to thank Mark Wheatley and Annika Pabsch from the European Union of the Deaf (EUD - www.eud.eu) for their substantial contribution to this section.